Dövizdeki tırmanış müteahhitlere döviz garantili olarak yaptırılan köprü ve otoyolların halka olan yükünü olağanüstü artırdı. Karayolları Genel Müdürlüğü’nün yılın ilk 6 ayında garantili projeler için müteahhit firmalara ödediği para geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 167 gibi olağanüstü bir oranda artarak, 23 milyar 769 milyar liraya fırladı.
Geçen yılın ilk 6 ayında bu ödeme 8.9 milyar TL düzeyindeydi. Karayolları Genel Müdürlüğü, yıl sonuna kadar garantili projeler için müteahhitlerin kasasına toplamda 60 milyar 117 milyon lira para akıtılacağı tahmininde bulundu.
AĞIR YÜK DAHA DA BÜYÜYOR
Geçenden de geçmeyenden de para alındığı için ismi ‘Deli Dumrul projelerine’ çıkan döviz garantili köprü ve otoyolların halkın sırtına yüklediği ağır yük, döviz kuru arttıkça daha da büyüyor.
Bütçe dengelerini alt üst eden ödemeler, Karayolları Genel Müdürlüğü’nün 2023 Yılı Kurumsal ve Mali Beklentiler Raporu ile tekrar gözler önüne serildi. Söz konusu raporda yer alan verilere göre, yap-işlet-devret modeliyle köprü ve otoyolları yapıp işleten müteahhit firmalara geçen yıl 36 milyar 360 milyon lira garanti parası ödenmişti. Dövizin bir miktar artacağı var sayımıyla bu yıl içerisinde yapılacak garanti ödemeleri için bütçeye 53 milyar 650 milyon liralık ödenek konuldu.
ÖDENEK DAYANMADI
Ödemeler dolar üzerinden yapıldığı için döviz kurundaki yükselişle bu yılın ilk 6 ayındaki garanti ödemesi 23 milyar 768 milyar liraya ulaştı. Karayolları Genel Müdürlüğü, dövizdeki artışı dikkate alıp 53.6 milyar liralık ödeneğin yıl sonuna kadar dayanamayacağını, bu ödemenin en az 60 milyar 116 milyon liraya ulaşacağını öngördü.
ÖDEME HANE HALKINA YAPILMIŞ
İktidar vatandaşa dövizle alış verişi ve iş yapmayı yasaklarken, döviz garantili yap-işlet-devret projeleri ile devleti, halkın bütçesi üzerinden büyük bir döviz riskinin altına soktu. Ayrıca bu ödemeler resmi ödeme tablolarında ‘Hane Halkına ve İşletmelere Yapılan Transferler’ başlığı altında izleniyor.
Vatandaş, müteahhitlere yapılan ödemeleri resmi veriler üzerinden takip etmek istediğinde bilgilere ulaşmakta zorluk yaşıyor. ‘Hane halkı’ ifadesi, TBMM’deki görüşmelerde de eleştiri konusu olmuştu.
