PORT Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK), Sudan ordusu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında çatışmaların arttığı batıdaki Darfur bölgesindeki gelişmelerden ciddi şekilde kaygı duyulduğunu bildirdi.
BMMYK’den yapılan açıklamada, yalnızca geçen hafta 8 binden fazla kişinin Darfur’dan komşu Çad’a kaçtığı ve bu rakamın kayıtlarda yaşanan zorluklar nedeniyle muhtemelen daha fazla olduğu belirtildi.
Çatışmalardan şimdiye kadar daha az etkilenen bölge olan Batı Darfur’daki Ardamata’da 800’den fazla kişinin silahlı gruplarca öldürüldüğü aktarılan açıklamada, Ardamata’da yerinden edilmiş kişiler için kurulan 100’e yakın barınağın yerle bir edildiği vurgulandı.
Açıklamada, “Bölgede, BMMYK yardım malzemeleri de dahil olmak üzere kapsamlı yağmalamalar yaşandı. Devam eden cinsel şiddet, işkence, keyfi cinayetler, sivillere yönelik gasp ve belirli etnik grupların hedef alınmasına ilişkin raporlar son derece endişe verici.” denildi.
Açıklamada, çatışmalara son verilmesi ve tüm taraflara, sivillerin güvenli geçişine izin verilmesi de dahil, uluslararası insani hukuk kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmeleri çağrısında bulunuldu.
Öte yandan açıklamada değerlendirmelerine yer verilen BM Mülteciler Yüksek Komiseri Filippo Grandi, “20 yıl önce dünya, Darfur’daki korkunç vahşet ve insan hakları ihlalleri karşısında şok olmuştu. Benzer bir dinamiğin gelişebileceğinden korkuyoruz. Çatışmaların derhal sona erdirilmesi ve tüm tarafların sivillere kayıtsız şartsız saygı duyması, başka bir felaketin önlenmesi açısından hayati önem taşıyor.” ifadelerini kullandı.
İç savaşın bir kez daha soykırıma dönüşmesinden korkuluyor
Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell de görgü tanıklarının, Afrikalı Masalit kabilesinden 1000’den fazla kişinin öldürüldüğüne ilişkin ifadelerine vurgu yaparak, uluslararası toplumun “Darfur’da olup bitenleri görmezden gelemeyeceği ve Darfur’da başka bir soykırımın yaşanmasına izin veremeyeceği” açıklamasını yaptı.
Ülkenin nüfus ve toprak bakımından dörtte birine tekabül eden batıdaki Darfur bölgesi ise neredeyse tamamen HDK’nin kontrolüne girdi.
HDK, özellikle batıdaki kentlerde etnik ve kabilelere yönelik katliamlar yapmakla suçlanıyor.
Sudan Dışişleri Bakanlığı, HDK’nin ülkenin batısındaki Darfur bölgesinde son günlerde “etnik temizlik operasyonlarını” artırdığını belirterek, HDK’nin, iç savaşın başından bu yana Masalit kabilesinden 4 binden fazla sivili öldürdüğünü bildirmişti.
HDK güçlerinin, Batı Darfur eyaleti ve çevresindeki halkı zorla yerinden ettiği, evlere kendi mensuplarını ve savaşçılarını yerleştirmek için kasıtlı bir strateji izlediği kaydedilen açıklamada, uluslararası topluma HDK’nin izlediği “etnik temizlik politikası”na karşı daha sert adımlar atması, silah ve paralı askerlerle destek veren tarafları bunu durdurmaya zorlaması çağrısında bulunulmuştu.
BM rakamlarına göre, Sudan’ın batısındaki Darfur bölgesinde 2003’te başlayan hükümet güçleri ile silahlı hareketler arasındaki çatışmalarda, 3 milyon kişi evinden olmuş, 300 binden fazla kişi hayatını kaybetmişti.
Sudan iç savaşı
Sudan’da 7. ayına giren iç savaşta taraflar, başkent Hartum’un yanı sıra ülkenin batı ve güneybatısındaki 9 eyalette ağır silahlarla çatışmayı sürdürüyor.
Sudan hükümetinin uluslararası topluma “terörist grup” olarak kabul etmesi çağrısında bulunduğu HDK, 15 Nisan’da patlak veren iç savaş öncesinde sisteme entegrasyonu henüz tamamlanmamış askeri bir güçtü.
Sudan’daki çatışmalar, Nisan 2023’ten bu yana 4,9 milyon kişinin ülke içinde ve 1,2 milyon kişinin de komşu ülkelere göç etmesine neden oldu.
Çatışmalarda, 10 bini aşkın sivil hayatını kaybetti, binlerce kişi yaralandı.
Nüfusun yarısına denk gelen yaklaşık 25 milyon sivilin insani yardıma muhtaç olduğu Sudan’da, uluslararası ateşkes ve müzakere girişimleri, tarafların karşılıklı ihlal suçlamaları ve öne sürülen şartlarda anlaşamamaları nedeniyle şu ana kadar başarısız oldu.
